Geallieerde militairen kijken vanuit Westervoort uit over de IJssel en Arnhem. Historische Kring Westervoort
In de nacht van 23 op 24 maart staken de Geallieerden de Rijn over. Na operatie Market Garden en de campagnes in het Duitse Rijnland werd de langverwachte oversteek eindelijk gemaakt. Amerikaanse, Britse en Canadese troepen namen deel aan de operaties Plunder en Varsity. De Canadezen kregen de taak Nederland te bevrijden, dus ook de Liemers. Deze taak bestond uit delen; een overgang over de IJssel forceren. Vervolgens Zutphen, Deventer, Apeldoorn en Arnhem bevrijden om tot slot de Rijn bij Arnhem over te steken.
Door Pim Gerritzen
Emmerik en Hoch-Elten
Vanuit de succesvol gevestigde bruggenhoofden aan deze kant van de Rijn trokken de Canadese derde divisie op 28 maart 1945 richting de Duitse stad Emmerik. Door het grootschalige bombardement van 7 oktober 1945 veranderde Emmerik in een spookstad. In de daaropvolgende maanden werd de stad meermaals getroffen door geallieerde bommen en granaten. De Canadese eenheden moesten zich eind maart een weg zien te banen door de puinhopen. Met tanks en vlammenwerpers bestreden zij drie dagen de felle Duitse tegenstand. Op 31 maart was de stad in Canadese handen, waarna zij doortrokken naar het volgende strategische punt. De Eltenberg. Deze ‘berg’ lag midden in het operatiegebied van de Canadezen. Vanaf hier konden de Duitsers het hele gebied overzien en onder vuur nemen. In de aanloop van de geallieerde operaties werd de Eltenberg beschoten met vier miljoen granaten. Al wat restte was een kale bergkam. Op 31 maart werd de berg van twee kanten aangevallen en ingenomen.
Opmars door de Liemers
Na het veroveren van het Duitse grensgebied trokken de Canadezen de Liemers in. Op 31 maart werd ’s-Heerenberg bevrijd. De Duitse tankversperringen en loopgraven vormden nog een oponthoud voor de bevrijders. Eenmaal aangekomen Bergh werden zij onthaald door een uitzinnige bevolking. Vanuit hier trokken verschillende eenheden Montferland in. Zij stuitte op fel verzet vanuit het beboste gebied. Gestaag trok het bevrijdingsleger op naar het dorp Wehl. Hier stuitte zij op felle tegenstand bij de spoorlijn Winterswijk-Arnhem. Na de gevechten, die enkele uren duurden, kwam het dorp en dit deel van de spoorlijn in Canadese handen. Na de inname van Wehl vielen Didam en Zevenaar ten prooi aan de geallieerde aanvalshonger. Op 2 april trokken Canadese eenheden op richting Didam. De Duitsers poogden de spoorlijn en verschillende toegangswegen op te blazen, maar na wat schermutselingen was Didam in Canadese handen. Het dorp had roerige maanden achter de rug. Niet alleen trokken duizenden evacuees via Didam naar andere bestemmingen. Ook de Rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart verbleef er tijdelijk. Nu waren de inwoners eindelijk verlost van de oorlog. Na Didam werden Loil en Zevenaar bevrijd. Zevenaar, dat regelmatig onder vuur werd genomen door geallieerde jachtbommenwerpers, schudde vlak voor de bevrijding op haar grondvesten. De Duitsers bliezen het kruispunt in het centrum op toen de Canadezen naderden. Deze doorgangsroute werd belangrijk geacht en het gaf de Duitsers voldoende tijd om zich terug te trekken. De materiele schade op het hedendaagse Raadhuisplein was groot. Ook burgers kwamen om bij de explosie.
Over de rivieren
Vanuit Zevenaar werd de opmars richting de IJssel voortgezet. Tot verbazing van velen niet via Westervoort, maar via Giesbeek en Angerlo. Zutphen moest volgens de bevelhebbers worden ingenomen, voordat ze de oversteek naar Arnhem zouden maken. Het aanvalsleger opereerde nu dus in de richting van Doesburg en Zutphen. Westervoort werd echter wel bevrijd op 3 april. Niet door Canadezen, maar door Britten vanuit de Overbetuwe. Op 2 april 1945 startte operatie Destroyer. De 49e West Riding Infanteriedivisie kreeg de opdracht de Overbetuwe te zuiveren om vervolgens de Rijn over te steken. Westervoort en het zuidelijker gelegen Pannerden werden uiteindelijk ontzet. Vanuit Pannerden bevrijdde verkenningseenheden vermoedelijk de rest van het Gelders Eiland. Het geallieerde aanvalsleger verzamelde zich in de regio Zevenaar-Westervoort. Wachtend om Arnhem te bevrijden. Na de verloren Slag om Arnhem wilden de Geallieerden geen risico’s nemen. Toen alles gereed was staken zij op 12 april tijdens operatie Quick Anger de IJssel over naar Arnhem. De stad werd ingenomen en de opmars naar het noorden kon beginnen. Na roerige maanden was de Liemers bevrijd tussen eind maart en begin april.
Geef een reactie